Join Whatsapp Group
Join Now
ધોરણ ત્રણ ની તમામ વિષયની અધ્યયન નિષ્પત્તિઓ વર્ષ 2021- 22
મહત્વપૂર્ણ લિંક
ધોરણ ત્રણ ની જે વિષય ની નિષ્પત્તિ ડાઉનલોડ કરવી તે વિષય ની ઈમેજ પર ક્લિક કરશો એટલે ડાઉનલોડ કરી શકાશે.
ધોરણ - 3 ગુજરાતી G301 . . G302 G303 અધ્યયન નિષ્પત્તિઓ શીખવા શીખવવાની પ્રક્રિયા શબ્દો અને વાક્યોમાં જરૂરી સંકેતોનો ઉપયોગ યોગ્ય રીતે કરે છે . બધા વિદ્યાર્થીઓને વ્યક્તિગત અને સામૂહિકરૂપથી કાર્ય કરવાની તકો અને પ્રોત્સાહન પૂરાં શબ્દો વચ્ચેની જરૂરી જગ્યા પારખી શકે છે . પાડવામાં આવે કે જેથી પોતાની ભાષામાં પોતાની વાત કહેવામાં , વાતચીત કરવાની વાક્યોમાં વપરાયેલાં વિરામચિહ્નોને પારખી શકે છે . શબ્દ તેમજ વાક્યો સાંભળીને લખી શકે પૂરેપૂરી સ્વતંત્રતા અને તક પ્રાપ્ત થાય . છે . શબ્દો વચ્ચે યોગ્ય જગ્યા છોડીને તથા વિરામચિહ્નોનો યોગ્ય ઉપયોગ કરીને પરિચ્છેદ લખે બાળકો દ્વારા પોતાની ભાષામાં કહેલી વાતોમાં માતૃભાષા અને અન્ય ભાષાઓમાં ( જે ભાષાઓ છે . વર્ગખંડમાં ચાલે છે . અથવા જે ભાષાઓ બાળકો બોલે છે . ) વારંવાર બોલવાની તકો પ્રાપ્ત શબ્દો અને વક્યો મોટેથી વાંચે છે . થાય . જેનાથી ભાષાઓને જે - તે ધોરણમાં યોગ્ય સ્થાન મળી શકે અને તેમને શબ્દભંડોળ પરિચ્છેદ મોટેથી વાંચે છે . અભિવ્યક્તિઓનો વિકાસ કરવાની તક મળે . વિવિધ સંકેતોને શબ્દો વાક્યોમાં રૂપાંતર યોગ્ય રીતે કરે છે . વાચન કોર્નરમાં સ્તર અનુસાર વિવિધ પ્રકારની વિભિન્ન ભાષાઓ ( બાળકોની પોતાની ભાષાઓ ) માં રોચક સામગ્રી જેવી કે બાળ સાહિત્ય , બાળપત્રિકાઓ , પોસ્ટર , ઓડિયો - વીડિયો સામગ્રી ઉપલબ્ધ હોવી જોઇએ . કથનાવર્ણનાત્મક લખાણમાંથી અર્થ તારવી શકે છે . વિભિન્ન ભાષાઓ , કવિતાઓ , પોસ્ટર વગેરેને ચિત્રો અને સંદર્ભના આધારે સમજવા કથનાત્મક / વર્ણનાત્મક લખાણમાંથી વિગતો શોધી શકે છે . સમજાવવાના અવસરો પ્રાપ્ત કરાવવા . વર્ણનાત્મક લખાણમાંથી વિગતો વચ્ચેના સંબંધો સમજે છે . વિવિધ હેતુઓને ધ્યાનમાં રાખીને વાચનના વિવિધ આયામોને વર્ગખંડમાં યોગ્ય સ્થાન વર્ણનાત્મક લખાણમાંથી વિગતોનો ઉપયોગ કરે છે . આપવાના અવસર ઉપલબ્ધ થાય , જેવા કે , વાર્તામાંથી જાણકારી પ્રાપ્ત કરવી , કોઈ કથનાત્મક / વર્ણનાત્મક લખાણના આધારે સર્જન કરી શકે છે . ઘટના અથવા પાત્રના સંબંધમાં તર્ક રજૂ કરવો , અભિપ્રાય આપવો વગેરે . પોતાની ભાષાની રચના ( નવા શબ્દો વાક્યો / અભિવ્યક્તિ બનાવવા આપવી ) અને તેનો ઉપયોગ કરવાની તક પ્રાપ્ત થાય . સાંભળેલી , જોયેલી વાતોને પોતાની ભાષામાં લખવાની તક પ્રાપ્ત થાય . સંદર્ભ અને હેતુ અનુસાર જરૂરી શબ્દો અને વાજ્યોની પસંદગી કરે . કાવ્યાત્મક લખાણમાંથી શ્રવણ u અર્થગ્રહણ કરે છે . સાહિત્યિક લખાણ સાંભળીને સમજી શકે | પોતાનું કુટુંબ , શાળા , શેરી , રમતનું મેદાન , ગામની ભાગોળ જેવા વિષયો પર અથવા પોતે છે . | વિષયની પસંદગી કરી અનુભવોને લખીને એકબીજા વચ્ચે વહેંચવાની તક પ્રાપ્ત થાય . કાવ્યાત્મક લખાણમાંથી વિગતો શોધે છે . એકબીજા દ્વારા લખાયેલી રચનાઓ સાંભળવી , વાંચવા અને તેના પર પોતાનો અભિપ્રાય આપવો . કાવ્યાત્મક લખાણમાંથી વિગતો વચ્ચેના સંબંધો સમજે છે . . . . G304 .
અધ્યયન નિષ્પત્તિઓ G304 G305 કાવ્યાત્મક લખાણના આધારે સર્જન કરે છે . વર્ણનાત્મક લખાણમાંથી વાચન અર્થગ્રહણ કરી શકે છે . વર્ણનાત્મક લખાણમાંથી વિગતો શોધે છે . વર્ણનાત્મક લખાણમાંથી વિગતો વચ્ચેના સંબંધો સમજે છે . વર્ણનાત્મક લખાણમાંથી વિગતોનો ઉપયોગ કરે છે . વર્ણનાત્મક લખાણનું વિશ્લેષણ કરી શકે છે . વર્ણનાત્મક લખાણને આધારે સર્જન કરે છે . માહિતીલક્ષી લખાણમાંથી વાચન - અર્થગ્રહણ કરે છે . માહિતીલક્ષી લખાણમાંથી વિગતો શોધે છે . માહિતીલક્ષી લખાણમાંથી વિગતો વચ્ચેના સંબંધો સમજે છે . માહિતીલક્ષી લખાણમાંથી વિગતોનો ઉપયોગ કરે છે . માહિતીલક્ષી લખાણનું વિશ્લેષણ કરે છે . કાવ્યાત્મક લખાણમાંથી વાચન - અર્થગ્રહણ કરી શકે છે . કાવ્યાત્મક લખાણમાંથી વિગતો શોધે છે . કાવ્યાત્મક લખાણની વિગતો વચ્ચેના સંબંધો સમજે છે . કાવ્યાત્મક લખાણની વિગતોનો ઉપયોગ કરે છે . કાવ્યાત્મક લખાણનું વિશ્લેષણ કરી શકે છે . કાવ્યાત્મક લખાણના આધારે સર્જન કરે છે . G307 પ્રકીર્ણ , છૂટાછવાયા લખાણમાંથી વાચન અર્થગ્રહણ કરે છે . પ્રકીર્ણ લખાણમાંથી વિગતો શોધે છે . પ્રકીર્ણ લખાણમાંથી વિગતો વચ્ચેના સંબંધો સમજે છે . પ્રકીર્ણ લખાણની વિગતોનો ઉપયોગ કરે છે . પ્રકીર્ણ લખાણનું વિશ્લેષણ કરે છે . મૌખિક અભિવ્યક્તિ વિવિધ રીતે કરી શકે છે . G306 G308
અધ્યયન નિષ્પત્તિઓ . G309 છે . G310 પરિચિત પ્રસંગો , સ્થળ અને વ્યક્તિનું વર્ણન કરે છે . આરોહ - અવરોહ સાથે / અભિનય સાથે વાર્તા રજૂ કરે છે . વાર્તા પરથી નાટ્યીકરણ કરે છે . દૃશ્યાત્મક વિગતોને મૌખિક રીતે રજૂ કરે છે . પરિચિત પરિસ્થિતિ અંગે સંવાદ રજૂ કરે છે . લેખનની જુદી - જુદી રૂઢિ પ્રમાણે લેખિત અભિવ્યક્તિ કરી શકે છે . પરિચિત પ્રસંગો , સ્થળ અને વ્યક્તિનું વર્ણન કરે છે . આરોહ - અવરોહ સાથે / અભિનય સાથે વાર્તા રજૂ કરે છે . વાર્તા પરથી નાટ્યીકરણ કરે છે . દૃશ્યાત્મક વિગતોને મૌખિક રીતે રજૂ કરે છે . પરિચિત પરિસ્થિતિ અંગે સંવાદ રજૂ કરે છે . દૃશ્યાત્મક અભિવ્યક્તિ કુશળતાથી કરી શકે છે . સાંભળેલી વિગતોને દૃશ્યાત્મક રીતે રજૂ કરે છે . વાંચેલી વિગતોને દૃશ્યાત્મક રીતે રજૂ કરે છે . ભાષા સજ્જતા અથવા તો વ્યાકરણના વિવિધ ઘટકોને નામ ઓળખાવ્યા વિના ઓળખતો - સમજતો થાય છે . તથા તેનો વ્યવહારું ઉપયોજન કરી શકે છે . નામને બદલે સર્વનામનો ઉપયોગ કરે છે . વચન ઓળખે છે . પરિવર્તન કરે છે . અને તેનો યથોચિત ઉપયોગ કરે છે . વિશેષણ ઓળખે છે . અને તેનો ઉપયોગ કરે છે . ક્રિયાનું ભૂતકાળનું સ્વરૂપ ઓળખે છે . અને એનો ઉપયોગ કરે છે . આજ્ઞા , વિનંતી અને સૂચનાના ભાષાપ્રયોગ ઓળખે અને તેનો ઉપયોગ કરે છે . સ્થળ / સમયવાચક અવ્યય જેવા કે વચ્ચે , ઉપર , નીચે , આગળ , પાછળ , અંદર , બહાર , પછી , અત્યારે . પહેલાને ઓળખે છે . અને તેમનો ઉપયોગ કરે છે . પુનરાવર્તિત પ્રયોગ ( દા.ત રમતાં - રમતાં ) ઓળખે અને ઉપયોગ કરે છે . . G311 o . . .
ધોરણ -૩ પર્યાવરણ આસપાસ અધ્યયન નિષ્પત્તિઓ અભ્યાસ બિંદુ શીખવા શીખવવાની પ્રક્રિયા વિદ્યાર્થીઓ - વિદ્યાર્થીઓને જોડી , જૂથ કે વ્યક્તિગત રીતે સમાન તકો આપી પ્રોત્સાહિત EV301 કરવા . સાદા જોઇ શકાય તેવાં લક્ષણોના આધારે આસપાસનાં વૃક્ષનાં પાંદડાં , ડાળીઓ અને તેના પ્રકાંડને ઓળખે છે . ( જેમ કે આકાર , . થડ ( પ્રકાંડ ) ની જાડાઈ પર્ણોનાં રંગ , આકાર , કિનારી , ગંધ વૃક્ષની છાલની છાપની ઓળખ વિનસ્પતિના ખાવાલાયક ભાગ રંગ , રચના , ગંધ ) 1. ઘર , શાળા અને આસપાસમાં જોવા મળતી વનસ્પતિઓની વિવિધતા અને તેના લક્ષણોનાં અવલોકન દ્વારા શોધખોળ કરવાની તકો આપવી અને અવલોકન કરવા પ્રોત્સાહિત કરવા . 2. ઘર , શાળા અને આસપાસમાં જોવા મળતો પ્રાણીઓ અને પક્ષીઓમાં રહેલ વિવિધતા , રહેઠાણ , પ્રચલન તથા ખોરાકની ટેવોના આધારે શોધખોળ કરવાની તકો આપવી અને અવલોકન કરવા પ્રોત્સાહિત EV302 આસપાસ જોવા મળતાં પક્ષી અને પ્રાણીઓને તેમનાં સામાન્ય લક્ષણોને આધારે ઓળખે છે . ( જેમ કે પ્રચલન , રહેઠાણ , કરવા . ખોરાકની ટેવો અને અવાજ ) દરમાં , માળામાં , પાણીમાં , વૃક્ષ પર , ઘરમાં રહેતાં પ્રાણીઓ ( રહેઠાણ ) ઊડી શકે , ચાલી શકે , પેટે ઘસડીને , કૂદકા મારતાં પ્રાણીઓ ( પ્રચલન ) જીભથી પાણી પીતાં અને હોઠથી પાણી પીતાં પ્રાણીઓ ( ખોરાકની ટેવો ) પ્રાણીઓ અને પક્ષીઓનો અવાજ કુટુંબના સભ્યોના પારસ્પરિક સંબંધો કુટુંબવૃક્ષ 3. આસપાસ જોવા મળતાં વાહનવ્યવહાર અને સંદેશાવ્યવહારનાં સાધનોની કાર્યશૈલીથી પરિચિત કરવા . 4. ઘર અને શાળાના રસોડાની વાનગીઓ , વાસણો , ચૂલા ઈંધણ અને રાંધવાની પ્રક્રિયાનું અવલોકન કરાવવું . 5. આપણે ( મનુષ્ય ) / પક્ષીઓ / પ્રાણીઓ ખોરાક અને પાણી ક્યાંથી મેળવીએ છીએ તે વડીલો સાથેની ચર્ચા દ્વારા જાણવું . રસોડામાં કોણ કયું કાર્ય કરે છે ? કોણ શું ખાય છે ? કોણ છેલ્લે ખાય છે ? તે શોધવા કહેવું . વિદ્યાર્થીઓને વિવિધ સ્થળોની મુલાકાત કરાવવી . જેમ કે બજારની ખરીદ - વેચાણની પ્રકિયાનું અવલોકન અને ટપાલની પોસ્ટઑફિસથી ઘર સુધીના પ્રવાસની માહિતી , સ્થાનિક જળાશયો / જળસંસ્થાઓની . વિવિધ પ્રકારના ઘર અને આશ્રયસ્થાનો EV303 કુટુંબ અને કુટુંબના સભ્યો સાથેના અરસપરસના સંબંધોને ઓળખે છે . EV304 ઘર , શાળા અને આસપાસના વિસ્તારની વસ્તુઓ , સ્થળો , ચિહ્નો અને પ્રવૃત્તિઓને ઓળખે છે . ( જેમ કે વાસણો , ચૂલા , વાહનવ્યવહાર , સંદેશાવ્યવહારનાં સાધનો , સાઇનબોર્ડ , વિવિધ પ્રકારનાં ઘર અને આશ્રયસ્થાનો , બસસ્ટેન્ડ , પેટ્રોલપંપ , વિવિધ વ્યવસાયના લોકો , ખોરાક બનાવવાની પ્રક્રિયા વગેરે ) . વાસણો , ચૂલા 6 . . ખોરાક બનાવવાની રીત . વાહનવ્યવહાર વિવિધ વ્યવસાયના લોકો . મુલાકાત .
અધ્યયન નિષ્પત્તિઓ અભ્યાસ બિંદુ શીખવા શીખવવાની પ્રક્રિયા EV305 વિવિધ વયજૂથનાં લોકો , પ્રાણીઓ અને પક્ષીઓની ખોરાકની જરૂરિયાતો , ખોરાક અને પાણીની ઉપલબ્ધિ તથા તેમના ઘર અને આસપાસના પાણીના ઉપયોગ અંગેનું વર્ણન કરે છે . આપવો . EV306 કુટુંબના સભ્યોની ભૂમિકા , તેમની ટેવો , લક્ષણો , કાર્યો તથા સંયુકત કુટુંબમાં રહેવાની જરૂરિયાતનું વર્ણન લેખિત , મૌખિક અન્ય રીતે કરે છે . EV307 જુદાં - જુદાં પ્રાણી અને પક્ષીઓનાં લક્ષણો , પ્રવૃત્તિઓ , સમાનતા તથા અસમાનતાના આધારે જૂથ પાડે છે . ( જેમ કે ગમો - અણગમો , પ્રચલન , ખોરાક અને અન્ય બાબતો ) EV308 વર્તમાન અને ભૂતકાળની વસ્તુઓ અને પ્રકિયાઓ માં ભેદ પારખે છે . ( જેમ કે કપડાં , રમતો , વાસણો , લોકોના કાર્યો વગેરે ) સંદેશાવ્યવહાર 7. વડીલો અને મિત્રો સાથે ચર્ચા કરવી , પ્રશ્નો પૂછવા અને પોતાને પૂછાયેલા પ્રશ્નોના કોઇ જાતના ડર કે ખચકાટ વગર પ્રત્યુત્તર પાણીનો ઉપયોગ પાણીની ઉપલબ્ધિ વિવિધ વયજૂથના લોકોની , પ્રાણીઓ 8. ચિત્રો , આકૃતિઓ , રેખાકૃતિઓ , વાર્તા , શબ્દો કે વાક્યો દ્વારા પોતાના અને પક્ષીઓની ખોરાકની જરૂરિયાતો અનુભવો / અવલોકન રજૂ કરાવવા . 9. વસ્તુઓ , પદાર્થોનું અવલોકન કરી સમાનતા અને વિભિન્નતાના કુટુંબના સભ્યોની ભૂમિકા અને કાર્યો આધારે વર્ગીકરણ કરાવવું . સભ્યોની ટેવો અને લક્ષણો 10. પોતાની સાથે રહેતાં માતા - પિતા , દાદા - દાદી , વડીલો , વાલીઓના સંયુક્ત કુટુંબની જરૂરિયાત રોજબરોજનો પોશાક / વાસણો , લોકોનાં કાર્યો . રમતો જેવી પ્રચલનના આધારે બાબતોની ભૂતકાળ અને વર્તમાનના સંદર્ભોમાં તુલના અને ચર્ચા રહેઠાણના આધારે કરાવવી . નખ , ચોચ , પીંછાં , અવાજની વિવિધતા ( લક્ષણો ) 11. આસપાસના વાતાવરણમાંથી કાંકરા , મણકા , ખરેલાં પાંદડાં , પીંછાં જેવી વસ્તુઓ એકત્ર કરવી અને તેની કલાત્મક રીતે ગોઠવણી કરાવવી . વાસણો 12. કોઈ ઘટનાઓ , પરિસ્થિતિની બાબતમાં વિવેચનાત્મક રીતે લોકોનો કાર્યો અનુમાન / અંદાજ લગાવી શકે અને તેના માટેના શક્ય માર્ગોને ચકાસી શકે ( જેમ કે નજીકની વસ્તુ / સ્થાન સુધી પહોંચવા માટે નકશામાં વસ્તુ / જગ્યાનું સ્થાને ડાબી / જમણી , આગળ / પાછળ - કઇ દિશાને અનુસરવું , સમાન કેદ નકશામાં વસ્તુ / જગ્યાની સંજ્ઞા ( પ્રતીક ) ધરાવતા કયા વાસણમાં વધુ પાણી હશે , પ્યાલો ભરવા કેટલી ચમચી દિ શાની ઓળખ કે ડોલ ભરવા કેટલા પ્યાલા પાણીની જરૂર પડશે વગેરે ) પાત્રમાં પાણી - સંગ્રહનો અંદાજ અને 13. આસપાસની નકામી સામગ્રી જેવી કે સૂકાં ખરી ગયેલાં પાંદડાં , ફૂલો , ચકાસણી માટી , કાપડનાં ટુકડા , કાંકરા , રંગ વગેરેના ઉપયોગ દ્વારા ચિત્રો , આકૃતિ અને કોલાજનું સર્જન કરાવવું . ( દા.ત માટીમાંથી વાસણો .. પક્ષીઓ અને પ્રાણીઓનાં નમૂના , માચીસના બૉકસ કે કાર્ડપેપરમાંથી રમતો EV309 ઘર , શાળા અને વર્ગખંડના નકશામાં વસ્તુઓનું સ્થાન અને દિશાઓને સંજ્ઞા , પ્રતીક કે મૌખિક રીતે ઓળખે છે . EV310 દૈનિક જીવનમાં ઉપયોગી વસ્તુઓના ગુણધર્મો તેમજ પદાર્થોનાં માપ કે જથ્થા અંગે અનુમાન કરે છે . પ્રતીકાત્મક કે બિનપ્રમાણભૂત એકમો દ્વારા ચકાસણી કરે છે . ( જેમ કે વૈત , મુઠ્ઠી , ચમચી , જગ વગેરે ) ,
અધ્યયન નિષ્પત્તિઓ અભ્યાસ બિંદુ શીખવા શીખવવાની પ્રક્રિયા EV311 ક્ષમતા વસ્તુઓ , પ્રવૃત્તિઓ કે મુલાકાત લીધેલ સ્થળો અંગેની માહિતી , અનુભવો તેમજ અવલોકનોની નોંધ કરે છે . તેના આધારે તેમની તરાહ અંગે આગાહી કરે છે . ( જેમ કે ચંદ્રની કળાઓ અને ઋતુઓ ) EV312 ચિત્રો , આકૃતિઓ , કલાત્મક રચનાઓ , નમૂનાઓ અને વસ્તુઓનું તમામ બાજુથી અવલોકન કરે છે તથા સાદા નકશા , સૂત્રો , જોડકણાં રચે છે . . . EV313 સમૂહ કાર્યો અને સ્થાનિક , ઇનડોર - આઉટડોર રમતોના નિયમોનું અવલોકન કરે છે , EV314 કુટુંબમાં રૂઢિગત કાર્યો / રમતો / ખોરાક વગેરેમાં થતા લિંગભેદ પ્રત્યે તથા શાળા અને કુટુંબમાં થતા ખોરાક અને પાણીના બગાડ વિશે મત વ્યક્ત કરે છે . EV315 વનસ્પતિ , પ્રાણીઓ , વૃદ્ધો અને દિવ્યાંગો માટે સંવેદના દર્શાવે છે અને આસપાસના પર્યાવરણમાં રહેતા પરિવારોના વૈવિધ્યને સમજે છે , ( જેમકે દેખાવ , ક્ષમતા , ગમો - અણગમો અને મૂળભૂત જરૂરિયાતોની પ્રાપ્તિ- દા.ત. ખોરાક , રહેઠાણ વગેરે ) EV316 નકશામાં પોતાના ગામ અને તાલુકાની વિગતો શોધી શકે છે અને તેની નોંધ કરે છે . ( જેમકે જોવાલાયક અને મહત્વનાં સ્થળો , પશુપાલન , ખેતી , લોકજીવન વગેરે ) EV317 પર્યાવરણમાં વિવિધ જૈવિક અને અજૈવિક ઘટકો એકબીજા સાથે ફર્નિચરની પ્રતિકૃતિઓ વગેરે ) 14. વિધાર્થીઓ પોતાની ઇન્દ્રિયશક્તિ અનુસાર ગધ / સ્વાદ અનુભવ / સાંભળવાની કારો પદાર્થની લાક્ષણિકતાઓ અને તેમના ઘટકોનું વર્ગીકરણ કરી શકે અને તેને જુદા પાડી શકે તેવી સરળ પ્રયુક્તિઓ / પ્રયોગો કરાવવા . મુદ્રાઓનું અવલોકન 15. પોતાના અવલોકનો / અનુભવો સરળ વાકયોમાં , હાવભાવ દ્વારા , ચિત્ર પર થી વાર્તા સાદા નકશાની રચના સ્કેચ દોરીને કોષ્ટક બનાવીને , સરળ લખાણ કે મૌખિક રીતે અન્યો જુદાં જુદાં કાપડનું અવલોકન સમક્ષ વ્યક્ત કરે , 16. આસપાસના પાલતું અને ઘરેલું પ્રાણીઓ સાથેના પોતાના સંબંધોના સ્થાનિક રમતો અનુભવોની આપ - લે કરાવવી . ઇનડોર -આઉટડોર રમતો 17. વિદ્યાર્થીઓ જૂથમાં સક્રિયપણે ભાગ લે તેની કાળજી લેવી . સમાનુભૂતિ રમતોના નિયમો રાખવી અને જથમાં સાથે મળીને કાર્ય કરવાની તેમજ આગેવાની પાણીનો બગાડ થવાનાં કારણો અને લેવાની ક્રિયાઓ કરાવવી , ( જેમ કે જુદા જુદા પ્રકારની ઇનડોર / તેને અટકાવવાના ઉપાયો આઉટડોર રમતો , છોડની સંભાળ , પક્ષીઓને ખવડાવવું વગેરે ) કાર્યોમાં લિંગભેદ 18. ઘર , શાળા , અડોશપડોશના જીવનમાં સ્ત્રી - પુરુષ સભ્યોની ભૂમિકા , વનસ્પતિ માટેની સંવેદના ખોરાકની પ્રાપ્યતા , સ્વાચ્ય , દિવ્યાંગો અને વડીલોની જરૂરિયાતો પ્રાણીઓ માટેની સંવેદના અંગે પોતાના અનુભવોના આધારે પ્રશ્નો , ચર્ચા અને વિવેચનાત્મક પરિવારોનું વૈવિધ્ય ચિંતનનું આયોજન કરાવવું . વૃદ્ધો અને દિવ્યાંગો માટે સંવેદના 19. પાઠ્યપુસ્તક સિવાયના સંદર્ભો જેમ કે ચિત્રો , પોસ્ટર્સ , સાઈનબોર્ડ , પુસ્તકો , ઓડિયો - વીડિયો ક્લિપ્સ , સાહિત્ય , સમાચારપત્રના કટિંગ્સ , વાર્તા / કાવ્યો / વેબ રિસોર્સ , દસ્તાવેજ અને પુસ્તકાલયનો ઉપયોગ નકશાનું અવલોકન અને નોંધ કરવો . તાલુકાનાં .. , 20. નકશાના આધારે વડીલો , શિક્ષકો અને જાણકારો સાથે ચર્ચા કરી સ્થળો , પાક અને લોકજીવન પોતાના તાલુકાની વિગતો મેળવવી . જેમકે જોવાલાયક અને જૈવિક - અજૈવિક ઘટકોના આંતરસંબંધો મહત્વનાં સ્થળો , પશુપાલન , ખેતી , લોકજીવન વગેરે ) . .
ધોરણ ત્રણ ની તમામ વિષયની અધ્યયન નિષ્પત્તિઓ વર્ષ 2021- 22